Toezicht in en op organisatienetwerken: paden naar passend toezicht

Het eindrapport van ons actie-onderzoek naar toezicht in en op organisatienetwerken in het domein Sociaal Wonen is beschikbaar! Samen met 7 netwerken waarbij een of meer corporaties zijn betrokken, de VTW, het Ministerie van BZK en Aedes verkenden we waar je op moet letten bij het vormgeven van toezicht in en op organisatienetwerken:

Rapport: Naar passende toezichtarrangementen voor organisatienetwerken in het domein van het sociaal wonen

Van Montfort, Kenis & Lindemann (2023) – Naar passende toezichtarrangementen voor organisatienetwerken

Tools: Toezichtscan + paden naar passend Toezicht

Toezichtscan en paden naar passend toezicht

Artikelen: Paden naar passend toezicht & bouwstenen voor intern toezicht

Van Montfort, Kenis & Lindemann (2023) – Paden naar passend toezicht

Van Montfort & Kenis (2023) – 9 bouwstenen voor intern toezicht (Handvatten voor toezicht in en op organisatienetwerken) (def)

Interviews:

Passend toezicht op lokale netwerken: levert de samenwerking op wat je wilt? Interview Kenis & Van Montfort in Aedesmagazine (2023): Passend toezicht op lokale netwerken (aedesmagazine.nl)

In je omgeving ligt je bestaansrecht (interview Kenis & Van Montfort, Platform 31, april 2023, p. 50-51): Magazine Meer bereiken met organisatienetwerken def

Het onderzoek wordt de komende jaren in het EISON-project voortgezet (zie bericht van 21 juni 2021) en uitgebreid met een brede waaier aan typen netwerken in de domeinen Onderwijs (Passend Onderwijs), Veiligheid, Zorg en Sociaal Wonen. Voor informatie zie:

Welcome to EISON! | Tilburg University

 

publicatie rapport en tools ‘Verduurzaming van Publieke Waarde door samenwerking in het mbo’

Het NRO-onderzoek ‘Verduurzaming van Publieke Waarde door samenwerking in het mbo’ is gepubliceerd.

Naast het Eindrapport omvat de opbrengst elf casusportretten, een literatuuronderzoek samenwerkingsverbanden en een paper over de juridische vormgeving van samenwerking.  Ook geeft het de praktijk inzichten en handige instrumenten zoals de praatplaattijdlijn-tool en een samenwerkingsscan.

Zie ook: www.hsvmbo.nl

Bij de onderzochte cases (11 samenwerkingsverbanden waar een mbo-instelling is betrokken) zijn de volgende factoren sterk richtinggevend zijn geweest voor het verloop van de horizontale samenwerking:

  • het design. Bij het ontwerpen van de samenwerking is het vooral van belang dat alle relevante partijen aan tafel zitten en dat het governancemodel (verdeling van taken, rollen en verantwoordelijkheden) past bij de aard van de samenwerking die bijvoorbeeld formeel of informeel, strategisch of operationeel, dwingend of vrijblijvend kan zijn.
  • de randvoorwaarden. Daarbij springt met name de wendbaarheid – het kunnen inspelen op veranderingen in vraag en vraagstukken – als belangrijke randvoorwaarde voor succesvolle samenwerking er uit.
  • de essentiële drivers. Vier drivers blijken in het bijzonder van belang te zijn om samenwerking duurzaam tot een succes te maken:

– prikkels die samenwerken aantrekkelijk maken;

– een gevoel van urgentie voor samenwerking bij alle deelnemers;

– voldoende gedeelde belangen om de samenwerking op gang te houden;

– een positieve dynamiek, dat wil zeggen onderling vertrouwen, enthousiasme en een informele cultuur.

Deze factoren hebben vooral in onderlinge samenhang hun uitwerking gehad. Anders gezegd: alleen een gevoel van urgentie is in de casuïstiek niet voldoende. Ook dan moet sprake zijn van een relevant design en van randvoorwaarden die de horizontale samenwerking op passend wijze faciliteren.

organisatienetwerken: toezicht en waardecreatie

Hoe houd je toezicht op lokale netwerken?

https://www.aedesmagazine.nl/edities/1-2022/artikelen/hoe-houd-je-toezicht-op-lokale-netwerken

Meer weten over de tussenresultaten van ons onderzoek over toezicht op organisatienetwerken in onderwijs, zorg, sociaal wonen en veiligheid? Neem contact op via de contactbutton.

Publieke waardecreatie door organisatienetwerken in het mbo?

Binnenkort verschijnt ook het eindrapport van ons onderzoek naar duurzame publieke waardecreatie in het middelbaar beroepsonderwijs. Kijk op deze website en op deze: https://www.hsvmbo.nl/


 

Literatuurstudie Samenwerkingsverbanden

Als onderdeel van ons onderzoek naar publieke waardecreatie door samenwerkingsverbanden in het Middelbaar Beroepsonderwijs hebben we een (internationaal) literatuuroverzicht van samenwerkingsverbanden gemaakt:

Literatuuronderzoek samenwerkingsverbanden (def)

Meer weten over het onderzoek? Zie: Horizontale samenwerking en verantwoording door het mbo | Horizontale samenwerking in het MBO (hsvmbo.nl)

Effectieve toezichtarrangementen voor organisatienetwerken in het domein sociaal wonen

Met zeven woningcorporties zijn we van start gegaan met het tweejarige project Effectieve toezichtarrangementen voor organisatienetwerken in het domein sociaal wonen. Het project sluit aan bij het onderzoeksprogramma uit het vorige bericht dat zich richt op het toezicht op organisatienetwerken in het onderwijs, de zorg, veiligheid en sociaal wonen. Basisvraag is: hoe kunnen we het interne en externe toezicht zo inrichten dat het toezicht geen hindermacht is bij het functioneren van organisatienetwerken en daarmee het oplossen van complexe maatschappelijke problemen in de weg zit, maar juist bijdraagt aan de oplossen van deze maatschappelijke problemen.

De corporaties die meedoen zijn: Havensteder, Rochdale, Wonen Limburg, Trivire, Zayaz, Bo-Ex en Den Helder. De maatschappelijke vraagstukken variëren van duurzaamheid (warmtenet/aardgasvrij), armoedebestrijding, beschermd wonen, woon-zorgcombinaties, differentiatie van de woningvoorraad tot gebiedsontwikkeling.

Het project is een samenwerkingsverband van de deelnemende corporaties, de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW), Aedes, de Autoriteit Woningcorporaties (Aw), het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK), het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Vrije Universiteit (VU), Tilburg University (TiU) en Wisselwerkers.

 

Onderzoeksprogramma gehonoreerd: Toezicht op organisatienetwerken in onderwijs, zorg, veiligheid en sociaal wonen

Veel maatschappelijke vraagstukken vereisen samenwerking in organisatienetwerken. Het bestaande toezicht is niet geschikt voor netwerken. Dit onderzoek richt zich op het ontwikkelen van innovatieve toezichtarrangementen voor organisatienetwerken in de domeinen zorg, sociaal wonen, onderwijs en veiligheid. De kennis uit dit onderzoek wordt vertaald in een toolbox en een onderwijsmodule.

Wetenschappelijk kernteam: Patrick Kenis (Tilburg University), Cor van Montfort (Vrije Universiteit/Tilburg University), Melanie Ehren (Vrije Universiteit), Mirella Minkman (Tilburg University) en Joerg Raab (Tilburg University).

Zie:

De drie winnende onderzoeksprogramma’s voor Vernieuwing van Toezicht zijn bekend | Nieuwsbericht | Rijksinspecties

https://www.nwo.nl/nieuws/nwo-financiert-drie-nwa-onderzoeken-naar-toezichthouden-een-veranderende-maatschappij

Van rekenschap naar reflectie

Verantwoording hoeft voor scholen geen ‘moetje’ te zijn! Verantwoording kan ook bijdragen aan een lerende organisatie, draagvlak in de omgeving en aan publieke waarde creatie. Lees ons rapport ‘Van rekenschap naar reflectie’ met tips, tools en praktijkervaringen en maak een zelfanalyse met de Verantwoordingsscan.

Van Rekenschap naar Reflectie (2021) – Van Montfort, Lindemann, Kuitenbrouwer en Bokhorst

Zie ook: https://www.vo-raad.nl/nieuws/eindrapport-project-versterking-verantwoording-inzichten-tips-en-werkwijzen-uit-de-praktijk-gebundeld

Interview LEARN! Newsletter October 2020

INTERVIEW COR VAN MONTFORT

By Alissa Postpischil

In one of your current projects, you work with school boards to improve their public accountability. Tell me about the work..

We are organizing network meetings and offer them evidence or theory-based information on how they can improve their public accountability. In the network, the members of 30 different school boards feedback on each other’s work and discuss questions and issues that come up in their own organisation. As a research team, we offer them evidence-informed feedback to progress their thinking and work. This approach or ‘action research’ involves constant dialogue where we also get their insights on how we can further develop our theoretical frameworks and concepts.

Can you give an example of the type of feedback you offer and how you try to improve their public accountability?
Currently, we are developing an accountability scan that can be used to analyze an organization. The scan evaluates how people in the organization think about public accountability. We discovered throughout the project that it is very important for successfully implementing improvements to know how far an organization already is, how far people of the organization think the organization is and how people of the organization judge the relevance of public accountability. Sometimes those at the top are very ambitious in involving stakeholders in the accountability of the organisation, or in reporting about performance or other aspects of schooling, but find that staff in their schools are not on board. The accountability scan can offer such insights and a view of how people view the relevance and need for public accountability of the organisation. Improving public accountability is really difficult if staff are not on board, so that is the first step they would then need to address.

The scan is an output of this project and we are currently pilot testing the instrument. The next step in the project is to ask school boards to use it in advance of our network meetings and bring the outcomes to the session for further discussion and action planning.

What does this scan look like?
It is an online tool that takes 10 minutes for people to fill in. We ask people not to think too long before they answer questions, they should just answer based on their feelings and their personal views.

What inspires you to do this project?

I always aim to do work that is relevant for practitioners. If practitioners say: ‘oh that is a nice academic idea, but it is not relevant for us’, it would not be that interesting for me. When we asked school boards to participate in these networks, it was remarkable how many people thought our project is relevant and wanted to be part of it. This was very reassuring.

Was the project a success so far? Did the schools improve their public accountability? Do you have examples of what they changed?

Yes, definitely. At the beginning of the project, we developed a plan with every participant; in every meeting, we discuss how far they are in implementing the plan. We know already that quite a few have done substantial work to improve their public accountability. Some are involving their stakeholders in the policy of the school and report more transparently and comprehensively. The participants told us that they have developed many new ideas on how to make compact but meaningful annual reports, including concise descriptions of goal achievement and actions taken in case goals were not met. These are just a few examples of the progress they made throughout this project. But it also appeared to be difficult to keep a sense of urgency for accountability issues, especially in these times of Corona.

What future plans do you have for this project?
At this moment we are in conversation with the Department of Education about potentially scaling up. Our current group is already relatively large but if you look at the total population of school boards there are still many boards who are not participating. This is what we are looking into now, how can we make the tools that we offer available to a broader audience.

How come that a political scientist works in the field of education?

In my whole career, I am mainly interested in two topics: public governance and accountability issues on the one hand and public-private partnerships on the other. Within these topics, I already did a lot of research in social housing, pension funds, child care, urban development, and so on. I always switch from field to field. For the past five, six years, I have worked in education. Public governance, accountability and public-private partnerships are topics that are relevant across all sorts of fields. What interests me is to compare these fields and transfer knowledge from one field to another. I am of course interested in education, but it is not my main interest. Who knows… maybe in four/five years I will work in another domain.

One last question, when you think back to your own school/university time, do you have a class that you found exemplary?

Oh, I have to go back to my classes about 30 years ago. I had two classes that impressed me. They were both about philosophy. There was one class that was given by Prof. Assoun; he was a French professor who told us about Freud and Lacan. The other class was given by Prof. Koen Boeij and he was a Belgian professor. He told us about Marx and Hegel. In the class about Freud and Lacan, we learned about how individuals function, how we become the man or woman that we are now. The other course was about how societies become what they are now and about the logic of a developing society. Both classes changed my thinking and perspective of the world fundamentally. Those two classes actually inspired me to give philosophy classes for practitioners myself now. The course is called leadership and philosophy. In this course, we try to teach managers different perspectives and enable them to question their practice. Here, we also talk about Foucault. The work of Foucault can be an eye-opener for managers to realize several disciplinary techniques in their organization that they considered as normal and were not aware of. We also developed a VUsummerschool titled ‘The city through the philosopher’s eyes’ in which we will introduce students to the practical world of philosophy and learn how to look at the city through the philosopher’s eyes. After each meeting participants go into the city, walk and watch, and make pictures or a short movie with a philosophical concept in mind and present this to the group afterwards. Unfortunately due to Corona the Summerschool had to be cancelled this year, but maybe it can go ahead next year. It is great to be able to teach something that was so inspiring to me in my own school career.